CBAM yoki Carbon Border Adjustment Mechanism (Chegara orqali uglerod tartibga solish mexanizmi), Yevropa Ittifoqiga tovarlar va xizmatlar import qilinganda, uglerodga boy mahsulotlarga soliq solishni nazarda tutadigan mexanizm hisoblanadi. Bu mexanizm mahsulot ishlab chiqarish jarayonida issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirishga ko‘maklashish va uglerod tartibga solish qoidalari qattiq bo‘lgan mamlakatlarda mahsulot ishlab chiqaruvchi kompaniyalar va bunday qoidalar hali mavjud bo‘lmagan mamlakatlar o‘rtasida teng raqobatni ta’minlashga xizmat qiladi. CBAM ning asosiy g‘oyasi shundaki, Yevropa Ittifoqi hududida ishlab chiqarilmagan va yuqori uglerod chiqindilari bilan kuzatiladigan tovarlar, Yevropa Ittifoqiga olib kirilganda qo‘shimcha soliq solinishi kerak. Ushbu vosita atrof-muhitga salbiy ta’sirni kamaytirish va ichki iqlim reglamentsiyalari yo‘q mamlakatlarda ekologik toza mahsulotlarga o‘tishni rag‘batlantirishga yordam berishi kerak.
CBAM talablariga qaysi kompaniyalar tushadi?
O‘tish davrida CBAM bo‘yicha issiqxona gazlari chiqindilarini hisoblash quyidagi oltita eng uglerodga boy mahsulot toifalari bo‘yicha ishlab chiqaruvchilar tomonidan amalga oshirilishi kerak:
- Temir va po‘lat
- Sement
- Alyuminiy
- O‘g‘itlar
- Elektr energiyasi
- Vodorod
Har bir toifa uchun mahsulotni xarid qilayotgan importyor mahsulotni ishlab chiqarish bilan bog'liq bo'lgan to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita energiya chiqindilarini (integratsiyalashgan chiqindilar) ko'rsatadigan ma'lumotlarni taqdim etishi kerak. Importyorlarning hisobot mazmuniga bo'lgan talablar hamda har bir toifa mahsulotlar uchun chiqindilarni hisoblash bo'yicha tavsiyalar Yevropa Ittifoqi Komissiyasining 2023/1773-sonli Reglamentida taqdim etilgan.
HPBS kompaniyasi CBAM talablariga muvofiq issiqxona gazlari chiqindilarini hisoblaydi
Biz mijozning ehtiyojlariga qarab quyidagi ish bosqichlarini taklif qilamiz:
- Kompaniyada ishlab chiqarish zanjirlarini tahlil qilish, CBAM talablariga mos keladigan issiqxona gazlari chiqindilari manbalarini aniqlash;
- Ishlab chiqaruvchilar uchun CBAM metodikalariga ko‘ra to‘g‘ridan-to‘g‘ri va bilvosita energetik issiqxona gazlari chiqindilarini hisoblash;
- Mahsulotlarni Yevropa Ittifoqiga import qiluvchi kompaniyalar uchun CBAM talablariga mos keladigan hisobot tayyorlash;
- Mahsulot ishlab chiqarishda issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirish strategiyasini ishlab chiqish va uglerod izini kamaytirish maqsadida;
- Mahsulot ishlab chiqarilgan mamlakatda amalga oshirilgan EU ETS uglerod birliklari va kompensatsiyalari bo‘yicha aktual narxlar hisobga olingan holda, chegara orqali uglerod solig‘ini hisoblash;
- PERIX issiqxona gazlari chiqindilarini hisoblash uchun avtomatlashtirilgan platformani joriy etish, kompaniyaning xususiyatlariga va CBAM talablariga mos keladigan individual hisoblash bloklari paketi bilan;
- CBAM talablariga mos keladigan hisobot hujjatlarini tasdiqlash uchun tekshiruv hujjatlarini taqdim etish.